#12 - Ang Arka Ni Noah - a podcast by Bag-ong Dan-ag
from 2018-08-27T09:46
::
::
Para ni ilabi na gyud sa kadtung mga batan-un nga gipangpugos ug pasimba sa ilang mga ginikanan. Gipangpugos ug pasilbi sa mga simbahan. Para inyo ni. Ayaw mo kahadlok, ayaw mo ka-ulaw ug tawag sa atong programa. Safe space ni para ninyo. Pangutana mo. Ipadayag ang inyong mga hunahuna, mga kabalaka ug uban pa kabahin sa mga pagtuotuo sa inyong mga pamilya. Anonymous man ta dinhi. Ayaw itug-an ang tinuod ninyo nga pangalan. Ayaw i-butyag ang inyong identity. Wala koy paki kung kinsa man galing mo. Ani-a ta dinhi aron pagtuki, paglantugi niining mga pagtuotuo sa atong katilingban.
Padayun ta karon sa estorya nga mabasa nato dinhi sa libro sa Genesis. Karon ang atong tukion kay ang estorya kabahin sa usa ka tawo nga gihinganlan ug Noah.
Genesis 6
Ang Pagkadaotan sa Katawhan
1-2Niadtong- panahona daghan na ang mga tawo sa kalibotan ug maanyag ang ilang mga anak nga babaye. Nakita kini sa pipila ka langitnong mga binuhat ug gipangasawa nila ang ilang nagustohan.
3Unya ang Ginoo miingon, “Dili ko tugotan ang tawo nga mabuhi hangtod sa kahangtoran kay tawo lamang siya. Sukad karon kutob ra gayod sa 120 ka tuig ang ilang kinabuhi.”
4Niadtong- mga adlawa ug bisan pa gani sa misunod nga panahon, dihay mga higante sa kalibotan. Sila mga anak sa mga babaye nga sama nato ug sa mga langitnong binuhat. Sila mao ang mga bayani ug mga bantogang tawo sa karaang panahon.
3Unya ang Ginoo miingon, “Dili ko tugotan ang tawo nga mabuhi hangtod sa kahangtoran kay tawo lamang siya. Sukad karon kutob ra gayod sa 120 ka tuig ang ilang kinabuhi.”
4Niadtong- mga adlawa ug bisan pa gani sa misunod nga panahon, dihay mga higante sa kalibotan. Sila mga anak sa mga babaye nga sama nato ug sa mga langitnong binuhat. Sila mao ang mga bayani ug mga bantogang tawo sa karaang panahon.
Ang mga babaye nakit-an sa pipila ka mga langitnong mga binuhat. Ang mga lalaki diay? O ba kaha, pulos lalaki ang mga langitnon nga mga binuhat? Walay babaye nga langitnon nga binuhat? Propareha man gyud ni no sa mga estorya sa karaang panahon sa Greece. Nga kuno ang mga ginoo, nakighi-usa sa mga makalibutanon nga mga binuhat ug mao naka-anak ug mga "demi-gods." Katunga tawo, katunga ginoo. Kanumdom mo nila ni Achilles, Heracles ug Perseus? Kung mao to sila ang mga bayani ug mga bantugang mga tawo sa karaang panahon, kinsa man ni sila? Nganong wala man ta nakadungug ani nila? Wala man gali pangalan man lang nga nakalista dinhi.
Then ani-a pa gyud ning mga higante. Higante daw. Unsay may pasabot sa higante? Giants di ba? Ang pulong nga "giant" gikuha nato sa pulong nga Gigantes sa Greek. Gikan ni sa Greek Mythology. Usa ka kaliwat nga mga aggresive ug mga kusgan nga mga binuhat. Mga anak ni Gaia (Mother Earth) ug sa mga tulo sa dugo ni Uranus (Sky). Sama sa tawo ang ilang mga dagway ug gani, sama ra pud sa tawo ang ilang gidak-on. Dili na mao nga higante ang imong gi-imagine karon, nga dako kaayo o ba kaha taas kaayo nga tawo. Susama ra nato ang kadak-on.
Sa mas karaan pang mga panahon, pila ka gatus ka tuig nga nag-una, sa wala pa mahasulat ang libro sa Genesis, duna nay mga estorya kabahin niining gitawag ug Gigantes. Apan ang mga detalye kay nagsagolsagol nalang no. Duna pa gani mga higante daw nga bitin ang mga tiil. Unya usahay pa gyud, masipyatan pa ang mga higante sa mga Titans -- ang mga ancestor sa mga ginoo sa Olympia. Sa ato pa, kung ang nagsulat niining maong libro, na-inpluwensya sa mga estorya sa karaan, dili ta mahibulong nga dunay gamay dinhi nga kasayuran kabahin niining gitawag ug higante.
Unya human, mipahamtang ug limit "tagal" ang ginoo sa kinabuhi sa tawo nga kutob nalang 120 ang edad. Unsa man ni? Mao ni silot sa tungod sa mga gibuhat sa mga langitnong mga nilalang nga nakighi-usa sa mga tawo? Mura mag nabu-ak ni diri nga estorya no. Lain na pud nga tampalos sa mga kamot sa editor niining maong libro.
5Unya- nakita sa Ginoo nga hilabihan kadaotan sa mga tawo sa kalibotan ug kanunay lamang ngil-ad ang ilang gihunahuna.
6Nagbasol siya nga gibuhat niya ang tawo diha sa kalibotan ug nakapasubo kini kaniya.
7Busa miingon siya, “Laglagon ko ang tanang tawo nga akong gibuhat. Laglagon ko usab ang tanang mananap ug mga langgam kay nagbasol ako nga gibuhat ko sila.”
8Apan gikahimut-an sa Ginoo si Noe.
Then ani-a pa gyud ning mga higante. Higante daw. Unsay may pasabot sa higante? Giants di ba? Ang pulong nga "giant" gikuha nato sa pulong nga Gigantes sa Greek. Gikan ni sa Greek Mythology. Usa ka kaliwat nga mga aggresive ug mga kusgan nga mga binuhat. Mga anak ni Gaia (Mother Earth) ug sa mga tulo sa dugo ni Uranus (Sky). Sama sa tawo ang ilang mga dagway ug gani, sama ra pud sa tawo ang ilang gidak-on. Dili na mao nga higante ang imong gi-imagine karon, nga dako kaayo o ba kaha taas kaayo nga tawo. Susama ra nato ang kadak-on.
Sa mas karaan pang mga panahon, pila ka gatus ka tuig nga nag-una, sa wala pa mahasulat ang libro sa Genesis, duna nay mga estorya kabahin niining gitawag ug Gigantes. Apan ang mga detalye kay nagsagolsagol nalang no. Duna pa gani mga higante daw nga bitin ang mga tiil. Unya usahay pa gyud, masipyatan pa ang mga higante sa mga Titans -- ang mga ancestor sa mga ginoo sa Olympia. Sa ato pa, kung ang nagsulat niining maong libro, na-inpluwensya sa mga estorya sa karaan, dili ta mahibulong nga dunay gamay dinhi nga kasayuran kabahin niining gitawag ug higante.
Unya human, mipahamtang ug limit "tagal" ang ginoo sa kinabuhi sa tawo nga kutob nalang 120 ang edad. Unsa man ni? Mao ni silot sa tungod sa mga gibuhat sa mga langitnong mga nilalang nga nakighi-usa sa mga tawo? Mura mag nabu-ak ni diri nga estorya no. Lain na pud nga tampalos sa mga kamot sa editor niining maong libro.
5Unya- nakita sa Ginoo nga hilabihan kadaotan sa mga tawo sa kalibotan ug kanunay lamang ngil-ad ang ilang gihunahuna.
6Nagbasol siya nga gibuhat niya ang tawo diha sa kalibotan ug nakapasubo kini kaniya.
7Busa miingon siya, “Laglagon ko ang tanang tawo nga akong gibuhat. Laglagon ko usab ang tanang mananap ug mga langgam kay nagbasol ako nga gibuhat ko sila.”
8Apan gikahimut-an sa Ginoo si Noe.
Nagbasol ang ginoo nga gibuhat niya ang tawo sa kalibotan. Kay kuno, hilabihan kadautan ug kanunay lamang ngil-ad ang ilang gihunahuna. Duna bay option ang ginoo nga magmugna ug tawo nga pulos buutan? Pwede ba siya makabuhat ug mga tawo nga sama niini? Mga buutan. Mga matinahuron ug dili makahunahuna ug ngil-ad. Pwede ba? Kang kinsa man nang sala nga ang mga tawo dautan? Gani, mahinumdoman nato sa milabay nga estorya sa Genesis, nga ang tawo wala gani nakahibalo ug unsay maayo ug unsay dautan. Hangtud nga gitug-anan sila sa serepente, mao nga nakakaon sa kahoy sa kahibalo sa unsay maayo ug unsay dautan, mao nga duna na silay kahibalo human adtong hitabo-a.
So kung dunay option ang ginoo sa kung unsa nga matang sa mga tawo ang iyang i-mugna, iyaha ra ning sala nga nagmugna ug tawo nga dautan ug ngil-ad ang panghunahuna.
Unya karon, daw sama sa usa ka gamay nga bata, nga wala nakuha ang iyang gusto, ming-ingon ang ginoo nga laglagon niya ang tanang tawo. Apil pa gani pud ang mga mananap, laglagon pud niyag apil. Ingon ani ka putong ang maong ginoo. Ingon ani ka childish. Nag-tantrum!
Sa iyang kagamhanan, kay gamhanan man kuno ni siya; ug sa iyang kamaalamon, kay maalamon man daw ni siya, ug sa iyang pagkamahigugmaon, kay mahigugmaon man daw ni siya -- mao ni iyang solution, laglagon nalang ang tanang tawo nga binuhat niya. Unya sa kaputong sa iyang utok, apilon pa gyud niya ug laglag ang mga mananap.
Pagka-irresponsable! Unya mao ni nga ginoo ang magpadayeg? Ang magpasimba?! Ang magpa-ampo?! Uy, pastilan! Kinsa mang tawo, nga sakto sa pangisip, ang dunay amor nga makadayeg ug makasimba niining maong ginoo?!
9Mao- kini ang sugilanon mahitungod ni Noe nga usa ka matarong nga tawo. Siya lamang ang gikahimut-an sa Dios niadtong panahona kay nagmatinumanon man siya sa Dios.
10Aduna siyay tulo ka anak: Si Sem, si Ham ug si Japet.
11Apan ang katawhan daotan atubangan sa Dios ug ang kalibotan napuno sa ilang pagkadaotan.
12Gitan-aw sa Dios ang kalibotan ug nakita niya nga ngil-ad kini kay daotan man kaayo ang binuhatan sa mga tawo.
13Unya ang Dios miingon kang Noe, “Nakahukom ako sa paglaglag sa tanang tawo. Puohon ko sila sa hingpit kay ila mang gipadagsang sa kalibotan ang ilang daotang mga buhat.
14Busa paghimog arka gikan sa kahoy nga goper. Buhati kinig mga lawak ug buliti ug aspalto ang sulod ug ang gawas niini.
15Ang gitas-on niini 133 ka metros,+ 22 ka metros ang gilapdon ug 13 ka metros ang kahabugon.
16Buhatig atop+ ang arka ug palabwa kini ug 44 ka sentimetros ibabaw sa mga bungbong niini. Himoa ang arka nga tulo ka andana ug buhatig pultahan sa kilid niini.
17Palunopan ko ang kalibotan aron pagpuo sa tanang binuhat. Ang tanan nga anaa ibabaw sa yuta mangamatay
18apan magbuhat akog kasabotan tali kanimo ug kanako. Sakay sa arka uban sa imong asawa ug mga anak ug sa ilang mga asawa.
19-20Pagdalag laki ug baye sa tanang matang sa mga mananap ug sa matag matang sa mga langgam aron dili sila mapuo.
21Pagdala usab sa tanang matang sa pagkaon ug tipigi kini aron inyong makaon ug makaon usab sa mga mananap.”
22Gituman- ni Noe kining tanan sumala sa gisugo sa Dios kaniya.
Ani-a na, ang bantugan nga estorya kabahin ni Noah ug ang lunop sa tibuok kalibutan. Gihatagan ug mga detalye kabahin sa arka nga gipabuhat sa ginoo ni Noah. Akong balikon. Sa kaalam, sa kagamhanan ug sa kamahigugmaon niining ginoo-ha, ang paglaglag sa tanang binuhat niya, except lang ni Noah ug sa iyang pamilya, mao ang solution nga iyang nakab-ut!
1Ang Ginoo miingon kang Noe, “Sakay sa arka uban sa tibuok mong panimalay kay sa tanang mga tawo ikaw lamang ang nagbuhat ug matarong.
2Pagdala ug pito ka parisan nga laki ug baye sa tanang mananap nga giisip nga hinlo apan tagsa ka paris lamang ang dad-a sa mga mananap nga giisip nga hugaw.
3Pagdala usab ug pito ka parisan nga laki ug baye sa mga langgam aron dili sila mapuo.
4Kay human sa pito ka adlaw gikan karon, paulanon ko ug 40 ka adlaw ug 40 ka gabii aron pagpuo sa tanan kong binuhat nga may kinabuhi ibabaw sa yuta.”
5Ug gituman ni Noe ang tanan nga gisugo sa Ginoo kaniya.
Unya ang mga bata nga naa sa sabakan sa ilang mga inahan, apil pud to sila ug kamatay? Unya karon, gipahipos sa ginoo si Noah ug mga paris sa mananap aron kuno dili sila mapuo. Unya buhaton kini ni Noah sulod lamang sa pito ka adlaw. Unya ang mga tanom diay? Gi-unsa man pagkabuhi sa mga tanom? Mga mananap ra man ning gipahipos sa ginoo?
Ngano kaha gyud no, kung wagtangon lang diay sa ginoo ang dautan? Wagtangon lang diay ang mga ngil-ad nga panghunahuna? Dili makabuhat ang ginoo ana? Unya mao ni, magpadayeg, magpa-ampo, magpa-simba?!
6Si Noe nagpanuigon ug 600 sa dihang gilunopan ang kalibotan.
7Siya- ug ang iyang asawa ingon man ang ilang mga anak uban sa ilang mga asawa nanakay sa arka aron dili sila mangamatay sa lunop.
8Ang tanang matang sa mananap nga hinlo ug dili hinlo ingon man sa mga langgam
9nanakay sa arka nga nagtinagurha, laki ug baye, kuyog kang Noe sumala sa gisugo sa Dios kaniya.
10Ug pagkatapos sa pito ka adlaw gilunopan ang yuta.
Si Noah 600 na ang edad. Ayaw mo kalimot nga si Noah, ug iyang asawa, ug ilang tulo ka anak ug ilang mga asawa, mo ra ni sila ang nagpanday sa maong arka. Walo ka mga tawo, nga naghimo ug arka nga hilabihan kadako nga kuno gisak-an sa tanang matang sa mananap. Walo ka tawo.
Ang pinakadako nga "wooden ship" ever built, kay ang gitawag ug Wyoming. Gilunsad niadtong 1909. Nagamit kini sulod sa 15 ka tuig ug milubog niadtong 11 Marso 1924. Gikataho nga ang maong barko, pirming masudlan ug tubig. Pirmi flooded. Ug mag-sige ug ka-inat ug lubag samtang maglawig kay tungod ang kahoy, dili man maka-maintain sa iyang porma. Mag-inat-inat, mag-lubag-lubag ug pirming masudlan ug tubig. Hangtud nga minglubog gyud pag 1924.
13Niadto gayong adlawa, nanakay sa arka si Noe ug ang iyang asawa uban sa ilang tulo ka anak nga si Sem, si Ham ug si Japet ug ang ilang mga asawa.
14Nanakay usab uban kanila ang tanang matang sa mga mananap, mga ihalas ug binuhi, mga dagko ug gagmay ug ang tanang matang sa mga langgam.
15Laki ug baye sa matag matang sa tanang binuhat nanakay sa arka uban kang Noe
16sumala sa gisugo sa Dios. Unya gisirhan sa Ginoo ang pultahan sa arka.
17Mipadayon paglunop sulod sa 40 ka adlaw ug milalom pag-ayo ang tubig ug milutaw ang arka.
18Milalom pa gayod ug dugang ang tubig ug ang arka naglutawlutaw niini.
19Hilabihan gayod ang pagsaka sa tubig nga gilapawan niini ang tanang habog nga bukid sa kalibotan.
20Ang tubig milapaw ug mga pito ka metros sa tumoy sa kabukiran.
21Busa nangamatay ang tanang may kinabuhi: ang mga langgam, mga kahayopan, ang tanang gagmayng mananap ug ang tanang tawo.
22Ang tanang binuhat nga may gininhawa nga nagpuyo sa yuta nangamatay.
23Gipuo sa Ginoo ang tanang may kinabuhi sa ibabaw sa kalibotan: ang mga tawo, ang mga kahayopan, ang tanang gagmayng mananap ug mga langgam. Si Noe lamang ug ang iyang mga kauban didto sa arka ang wala mamatay.
24Ang lunop misugod paghubas human sa 150 ka adlaw.
Nanga-abli ang mga bintana sa langit?! Atong balikon nga kini nga detalye, pinasubay ni sa karaan nga panghunahuna nga ang langit kuno, daw kisami sa balay, murag takob sa kalibutan. Kung diin gipatapot ang mga bituun ug ang adlaw ug ang bulan. Apan, karon, nasayud naman kita, pina-agi sa atong pagtuki gamit sa science, nga walay "firmament" o gahi nga structure sa ibabaw sa atong panganud. Walay hibanggaan nga kisami ang mga "rockets" kung mogawas sa kalibutan padulong sa space. Ignorante pa intawn ang nagsulat niining maong estorya. Mas magpabug-at pa gayud nga "fiction" lang ning estoryaha. Ug nganong dunay motuo niini nga literally nahitabo gyud, ambot lamang gayud. Mga tapolan mohunahuna O ba kaha, bunga lang gyud sa ilahang naagi-an nga indoctrination no. Pero ok lang ni, education fixes ignorance. Pasensyahan lang nato ni sila no, ug tabangan nato nga makakita sa kamatuoran.
Dili nalang nako lahuson ug basa no sa Genesis kapitolo 8 hangtud sa 10. Nalipong na ko ug hunahuna nga dunay mga tawo, nga mga edukado ug maalamon, apan motuo nga literally nahitabo ning estorya ni Noah.
Nalukop nalang ug tuyoktuyok ang pipila ka mga believers niining estoryaha aron sa pagpangita ug ebidensya. Apan hangtud karon, pakyas lang gihapon. Walay ebidensya arka, walay ebidensya sa usa ka lunop sa tibuok kalibutan (worldwide flood). Maghunahuna gani ta, ang usa ka lunop, lunop sa tibuok kalibutan, nga kuno minglanat ug usa ka tuig, dili kaha magbilin ug ebidensya? Geological evidence niini, magsyagit unta sa ka-obvious! Apan wala gyud. Pila na ka expedition ngadto sa Ararat mountain ranges dinha sa Eastern Turkey, wala gyud. Pila na ka pagpanlungag, pagpangkalut sa yuta sa lainlaing lugar sa kalibutan, wala gyuy ebidensya sa worldwide flood. Zero.
Daghan pa gyud ug issue ang maong estorya:
So kung dunay option ang ginoo sa kung unsa nga matang sa mga tawo ang iyang i-mugna, iyaha ra ning sala nga nagmugna ug tawo nga dautan ug ngil-ad ang panghunahuna.
Unya karon, daw sama sa usa ka gamay nga bata, nga wala nakuha ang iyang gusto, ming-ingon ang ginoo nga laglagon niya ang tanang tawo. Apil pa gani pud ang mga mananap, laglagon pud niyag apil. Ingon ani ka putong ang maong ginoo. Ingon ani ka childish. Nag-tantrum!
Sa iyang kagamhanan, kay gamhanan man kuno ni siya; ug sa iyang kamaalamon, kay maalamon man daw ni siya, ug sa iyang pagkamahigugmaon, kay mahigugmaon man daw ni siya -- mao ni iyang solution, laglagon nalang ang tanang tawo nga binuhat niya. Unya sa kaputong sa iyang utok, apilon pa gyud niya ug laglag ang mga mananap.
Pagka-irresponsable! Unya mao ni nga ginoo ang magpadayeg? Ang magpasimba?! Ang magpa-ampo?! Uy, pastilan! Kinsa mang tawo, nga sakto sa pangisip, ang dunay amor nga makadayeg ug makasimba niining maong ginoo?!
Naghimo si Noe ug Arka
9Mao- kini ang sugilanon mahitungod ni Noe nga usa ka matarong nga tawo. Siya lamang ang gikahimut-an sa Dios niadtong panahona kay nagmatinumanon man siya sa Dios.
10Aduna siyay tulo ka anak: Si Sem, si Ham ug si Japet.
11Apan ang katawhan daotan atubangan sa Dios ug ang kalibotan napuno sa ilang pagkadaotan.
12Gitan-aw sa Dios ang kalibotan ug nakita niya nga ngil-ad kini kay daotan man kaayo ang binuhatan sa mga tawo.
13Unya ang Dios miingon kang Noe, “Nakahukom ako sa paglaglag sa tanang tawo. Puohon ko sila sa hingpit kay ila mang gipadagsang sa kalibotan ang ilang daotang mga buhat.
14Busa paghimog arka gikan sa kahoy nga goper. Buhati kinig mga lawak ug buliti ug aspalto ang sulod ug ang gawas niini.
15Ang gitas-on niini 133 ka metros,+ 22 ka metros ang gilapdon ug 13 ka metros ang kahabugon.
16Buhatig atop+ ang arka ug palabwa kini ug 44 ka sentimetros ibabaw sa mga bungbong niini. Himoa ang arka nga tulo ka andana ug buhatig pultahan sa kilid niini.
17Palunopan ko ang kalibotan aron pagpuo sa tanang binuhat. Ang tanan nga anaa ibabaw sa yuta mangamatay
18apan magbuhat akog kasabotan tali kanimo ug kanako. Sakay sa arka uban sa imong asawa ug mga anak ug sa ilang mga asawa.
19-20Pagdalag laki ug baye sa tanang matang sa mga mananap ug sa matag matang sa mga langgam aron dili sila mapuo.
21Pagdala usab sa tanang matang sa pagkaon ug tipigi kini aron inyong makaon ug makaon usab sa mga mananap.”
22Gituman- ni Noe kining tanan sumala sa gisugo sa Dios kaniya.
Ani-a na, ang bantugan nga estorya kabahin ni Noah ug ang lunop sa tibuok kalibutan. Gihatagan ug mga detalye kabahin sa arka nga gipabuhat sa ginoo ni Noah. Akong balikon. Sa kaalam, sa kagamhanan ug sa kamahigugmaon niining ginoo-ha, ang paglaglag sa tanang binuhat niya, except lang ni Noah ug sa iyang pamilya, mao ang solution nga iyang nakab-ut!
Ang Lunop
1Ang Ginoo miingon kang Noe, “Sakay sa arka uban sa tibuok mong panimalay kay sa tanang mga tawo ikaw lamang ang nagbuhat ug matarong.
2Pagdala ug pito ka parisan nga laki ug baye sa tanang mananap nga giisip nga hinlo apan tagsa ka paris lamang ang dad-a sa mga mananap nga giisip nga hugaw.
3Pagdala usab ug pito ka parisan nga laki ug baye sa mga langgam aron dili sila mapuo.
4Kay human sa pito ka adlaw gikan karon, paulanon ko ug 40 ka adlaw ug 40 ka gabii aron pagpuo sa tanan kong binuhat nga may kinabuhi ibabaw sa yuta.”
5Ug gituman ni Noe ang tanan nga gisugo sa Ginoo kaniya.
Unya ang mga bata nga naa sa sabakan sa ilang mga inahan, apil pud to sila ug kamatay? Unya karon, gipahipos sa ginoo si Noah ug mga paris sa mananap aron kuno dili sila mapuo. Unya buhaton kini ni Noah sulod lamang sa pito ka adlaw. Unya ang mga tanom diay? Gi-unsa man pagkabuhi sa mga tanom? Mga mananap ra man ning gipahipos sa ginoo?
Ngano kaha gyud no, kung wagtangon lang diay sa ginoo ang dautan? Wagtangon lang diay ang mga ngil-ad nga panghunahuna? Dili makabuhat ang ginoo ana? Unya mao ni, magpadayeg, magpa-ampo, magpa-simba?!
6Si Noe nagpanuigon ug 600 sa dihang gilunopan ang kalibotan.
7Siya- ug ang iyang asawa ingon man ang ilang mga anak uban sa ilang mga asawa nanakay sa arka aron dili sila mangamatay sa lunop.
8Ang tanang matang sa mananap nga hinlo ug dili hinlo ingon man sa mga langgam
9nanakay sa arka nga nagtinagurha, laki ug baye, kuyog kang Noe sumala sa gisugo sa Dios kaniya.
10Ug pagkatapos sa pito ka adlaw gilunopan ang yuta.
Si Noah 600 na ang edad. Ayaw mo kalimot nga si Noah, ug iyang asawa, ug ilang tulo ka anak ug ilang mga asawa, mo ra ni sila ang nagpanday sa maong arka. Walo ka mga tawo, nga naghimo ug arka nga hilabihan kadako nga kuno gisak-an sa tanang matang sa mananap. Walo ka tawo.
Ang pinakadako nga "wooden ship" ever built, kay ang gitawag ug Wyoming. Gilunsad niadtong 1909. Nagamit kini sulod sa 15 ka tuig ug milubog niadtong 11 Marso 1924. Gikataho nga ang maong barko, pirming masudlan ug tubig. Pirmi flooded. Ug mag-sige ug ka-inat ug lubag samtang maglawig kay tungod ang kahoy, dili man maka-maintain sa iyang porma. Mag-inat-inat, mag-lubag-lubag ug pirming masudlan ug tubig. Hangtud nga minglubog gyud pag 1924.
The Wyoming was so equipped that it could be operated by a minimal crew of thirteen. The Wyoming represented the highest development in the construction of wooden sailing vessels. --From Wyoming Tales and Trails
11Si- Noe nagpanuigon nag 600 ug sa ika-17 nga adlaw sa ikaduhang bulan, mibuhagay ang tanang mga tubod sa tubig gikan sa kahiladman sa yuta ug nangaabli ang mga bintana sa langit
12ug nag-ulan sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii.
12ug nag-ulan sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii.
13Niadto gayong adlawa, nanakay sa arka si Noe ug ang iyang asawa uban sa ilang tulo ka anak nga si Sem, si Ham ug si Japet ug ang ilang mga asawa.
14Nanakay usab uban kanila ang tanang matang sa mga mananap, mga ihalas ug binuhi, mga dagko ug gagmay ug ang tanang matang sa mga langgam.
15Laki ug baye sa matag matang sa tanang binuhat nanakay sa arka uban kang Noe
16sumala sa gisugo sa Dios. Unya gisirhan sa Ginoo ang pultahan sa arka.
17Mipadayon paglunop sulod sa 40 ka adlaw ug milalom pag-ayo ang tubig ug milutaw ang arka.
18Milalom pa gayod ug dugang ang tubig ug ang arka naglutawlutaw niini.
19Hilabihan gayod ang pagsaka sa tubig nga gilapawan niini ang tanang habog nga bukid sa kalibotan.
20Ang tubig milapaw ug mga pito ka metros sa tumoy sa kabukiran.
21Busa nangamatay ang tanang may kinabuhi: ang mga langgam, mga kahayopan, ang tanang gagmayng mananap ug ang tanang tawo.
22Ang tanang binuhat nga may gininhawa nga nagpuyo sa yuta nangamatay.
23Gipuo sa Ginoo ang tanang may kinabuhi sa ibabaw sa kalibotan: ang mga tawo, ang mga kahayopan, ang tanang gagmayng mananap ug mga langgam. Si Noe lamang ug ang iyang mga kauban didto sa arka ang wala mamatay.
24Ang lunop misugod paghubas human sa 150 ka adlaw.
Nanga-abli ang mga bintana sa langit?! Atong balikon nga kini nga detalye, pinasubay ni sa karaan nga panghunahuna nga ang langit kuno, daw kisami sa balay, murag takob sa kalibutan. Kung diin gipatapot ang mga bituun ug ang adlaw ug ang bulan. Apan, karon, nasayud naman kita, pina-agi sa atong pagtuki gamit sa science, nga walay "firmament" o gahi nga structure sa ibabaw sa atong panganud. Walay hibanggaan nga kisami ang mga "rockets" kung mogawas sa kalibutan padulong sa space. Ignorante pa intawn ang nagsulat niining maong estorya. Mas magpabug-at pa gayud nga "fiction" lang ning estoryaha. Ug nganong dunay motuo niini nga literally nahitabo gyud, ambot lamang gayud. Mga tapolan mohunahuna O ba kaha, bunga lang gyud sa ilahang naagi-an nga indoctrination no. Pero ok lang ni, education fixes ignorance. Pasensyahan lang nato ni sila no, ug tabangan nato nga makakita sa kamatuoran.
Dili nalang nako lahuson ug basa no sa Genesis kapitolo 8 hangtud sa 10. Nalipong na ko ug hunahuna nga dunay mga tawo, nga mga edukado ug maalamon, apan motuo nga literally nahitabo ning estorya ni Noah.
Nalukop nalang ug tuyoktuyok ang pipila ka mga believers niining estoryaha aron sa pagpangita ug ebidensya. Apan hangtud karon, pakyas lang gihapon. Walay ebidensya arka, walay ebidensya sa usa ka lunop sa tibuok kalibutan (worldwide flood). Maghunahuna gani ta, ang usa ka lunop, lunop sa tibuok kalibutan, nga kuno minglanat ug usa ka tuig, dili kaha magbilin ug ebidensya? Geological evidence niini, magsyagit unta sa ka-obvious! Apan wala gyud. Pila na ka expedition ngadto sa Ararat mountain ranges dinha sa Eastern Turkey, wala gyud. Pila na ka pagpanlungag, pagpangkalut sa yuta sa lainlaing lugar sa kalibutan, wala gyuy ebidensya sa worldwide flood. Zero.
Daghan pa gyud ug issue ang maong estorya:
- Diin man gikan ang tubig? Unya diin man padulong?
- Ang mga mananap, gi-unsa nila pag sanay ug balik? Ug gi-unsa man pud nila pagbalik sa ilahang natural habitat? Kangaroos sa Australia? Kung gikan silag Turkey, gi-unsa man nila pagbalik sa Australia? Unya kung hinayhinay sila mingsanay ug mingbiyahe padulong sa Australia, nganong wala man gyud tay makit-an nga mga bukog sa kangaroo between Turkey ug Australia?
- Gi-unsa pagsurvive sa mga hulmigas? Lalaki ug babaye nga hulmigas, igo na na? Usa ka community ang survival sa hulmigas, tungod kay duna silay tagsa-tagsa ka mga bahin. Dunay queen ug dunay workers.
- Ang nagkalain-laing kaliwat sa tawo. Realistic ba nga gikan lang ta sa walo ka mga tawo? Ang pamilya ni Noah?
- Kung nalukop ug tubig ang kalibutan, mausab ang atmosphere. Mamahimong matubigon ang hangin nga malumos ka gani sa pagginhawa lamang.
Duna toy tawo nga ginganlan ug Utnapishtim, nga usa ka survivor. Nakasurvive siya, uban sa iyang pamilya ug kuyog sa pipila ka mga mananap ug mga artesano (craftsmen). Ming survive sila tungod sa pahimangnu sa ginoo nga si Ea. Gitug-anan siya ni Ea nga pagagub-on sa mga ginoo ang tanang buhi sa kalibutan pinaagi sa usa ka lunop. Mao nga gipahimo niya si Utnapishtim ug dako nga barko aron nga maluwas sila sa lunop. Tuod man, gilunopan ang tibuok kalibutan ug naluwas gyud si Utnapishtim ug ang iyang mga kuyog sa barko. Human gihimong immortal si Utnapishtim sa mga ginoo.
Kaning maong estorya naka-ukit sa kapin sa napulo ka mga clay tablets sa ancient Sumeria. Ang maong clay napetsahan nga gisulat niadtong mga 2000 BCE. Atong hinumdoman nga ang Genesis napetsahan nga gisulat between 1000 BCE to 500 BCE. Sa simpleng pagkabutang, ang estorya ni Noah ang usa sa pinakakaraan nga example sa plagiarism -- ang pagpangopya sa ginama sa laing tawo.
Dugang pa, duna sad toy tawo nga ginganlan ug Atrahasis, usa pud ka survivor. Nakasurvive siya, uban sa iyang pamilya. Ming survive sila tungod sa pahimangnu sa ginoo nga si Enki. Gitug-anan siya ni Enki nga pagagub-on sa mga ginoo ang tanang buhi sa kalibutan pinaagi sa usa ka lunop. Oops! Taympa ra gud! Nakabasa naman ta ani?! Kaning maong sugilanon ni Atrahasis, nagagikan ni sa ancient tablet sa Akkadia. Napetsahan nga gisulat around 1600 BCE. Mas nauna ang sugilanon sa Gilgamesh apan mas nauna pa ni sa sugilanon ni Noah.
Uy pastilan daghan diay ni sila? Dili diay original ang sugilanon ni Noah? Duna pa gyud ang Eridu Genesis (Sumerian gihapon). Ang sugilanon ni King Manu sa India. Ang sugilanon ni Tata ug Nena sa Aztec. -- pulos sugilanon sa ginoo nga mingpapas sa iyang binuhat pina-agi sa lunop. Pulos naglambagit ug barko o arka.
Kini ug uban pa, ang atong hisgutan sa sunod nga mga episodes dinhi sa atong programa.
Kung intersado mo sa pag explore niini, ayaw kalimot ug Subscribe ug share niini. Para ato ning tanan.
Dinhi lang usa, hangtud sa sunod higayon. Daghang salamat.
Kung intersado mo sa pag explore niini, ayaw kalimot ug Subscribe ug share niini. Para ato ning tanan.
Dinhi lang usa, hangtud sa sunod higayon. Daghang salamat.
Question everything.
Further episodes of Bag-ong Dan-ag
Further podcasts by Bag-ong Dan-ag
Website of Bag-ong Dan-ag