De NAVO, Europa, Oekraïne en wij - a podcast by BNR Nieuwsradio

Nu Europa dankzij Vladimir Poetin misschien wel de grootste veiligheidscrisis beleeft sinds de Tweede Wereldoorlog, ben ik in het Europees Parlement. Gisteren sprak daar Kaja Kallas, de liberale premier van Estland.

Op 24 februari, de dag dat de troepen van Poetin Oekraïne binnenvielen, vierde het kleine Baltische land van 1,3 miljoen inwoners zijn onafhankelijkheid. Die kwam in 1918, maar tussen 1940 en 1990 was het bezet door de Sovjet-Unie en tussendoor ook nog door Nazi-Duitsland. De grootouders van Kallas werden door Stalin gedeporteerd naar Siberië. ‘Ondertussen hield oma mijn moeder in leven’, sprak Kallas. Huiver ging door de zaal.Later op de dag sprak ik haar aan. Wat dacht ze toen de Oekraïense president Volodimir Zelinski in een van zijn dappere toespraken vanuit zijn schuilhoek waarschuwde dat Estland – háár land dus – de volgende kan zijn die door Poetin bezet wordt.

‘Ik ben niet bang’, zei de premier. ‘Estland zit in de NAVO. Als wij de volgende zijn, is de NAVO de volgende. Dat zal niet gebeuren.’Ik moest denken aan een kleine Nederlandse crisis, 25 jaar geleden tijdens het eerste paarse kabinet. VVD-leider Frits Bolkestein had de coalitiesamenwerking op scherp gezet met een pleidooi tegen uitbreiding van de NAVO – toen met Polen, Tsjechië en Hongarije. Premier Wim Kok en minister Hans van Mierlo wilden juist wel zo’n uitbreiding. Bolkestein redeneerde: wat zou Moskou wel niet denken van al die nieuwe NAVO-landen? De coalitieruzie werd gesust, ze concludeerden dat ze het niet eens waren en de uitbreiding ging door. Toen later de vraag opkwam of ook Oekraïne lid zou kunnen worden, herhaalde Bolkestein zijn argument. Bovendien, zei hij: ‘Wij hebben Russisch aardgas nodig.’

Nu Rusland Oekraïne is binnengevallen, is premier Kallas een van de felste voorstanders van snelle toetreding van Oekraïne tot NAVO en Europese Unie. Toen Europese-Commissievoorzitter Ursula von der Leyen na de inval sprak over toekomstig EU-lidmaatschap van Oekraïne, wuifde onze Nederlandse premier Mark Rutte het idee meteen weg. In zijn hoofd klinkt blijkbaar nog de echo van zijn voorganger als VVD-leider, Bolkestein.In 1989 viel de Berlijnse Muur. In Nederland was net een nieuw kabinet aangetreden, Lubbers III. Dat kersverse regeerakkoord was meteen achterhaald. Net als bij Rutte IV nu. Alles moet herijkt en strategisch overdacht worden. De begroting, maar vooral onze Europese en internationale verhoudingen.

En één les hebben we de afgelopen weken geleerd. Ook als we à la Bolkestein voorzichtig zijn, gaat Poetin zijn gang. De Russische beer hapt stukjes uit Georgie, Moldavie, Oekraine en wat volgt er nog meer? Als er één moment is om Oekraïne te helpen lid te worden, dan wel nu, zegt Kaja Kallas. En eerlijk gezegd: ik begrijp haar wel. Ook al is mijn familie niet naar Siberië gedeporteerd.Oekraïne is een Europees land met, zoals dat plechtig heet, ‘een Europese roeping’ en het heeft er recht op, zich net zo veilig te voelen als Estland. En: als Nederland.

 See omnystudio.com/listener for privacy information.

Further episodes of Jaap Jansen | BNR

Further podcasts by BNR Nieuwsradio

Website of BNR Nieuwsradio