Smeulende restjes - a podcast by BNR Nieuwsradio

Maar aan de top werd overlegd en werden de banen verdeeld. Jullie daar een burgemeester? Dan wij in die andere stad! Jullie de voorzitter van de senaat? Dan wij die van de Tweede Kamer! Die verzuiling, daar was Nederland wereldberoemd om. Tot in Amerika vond je politicologische boeken die er met een zekere waardering over schreven. In de tweede helft van de jaren 60 zeiden kritische jongeren: het moet democratischer. Er werd zelfs een partij opgericht die er haar hoofdpunt van maakte: D66.

Een dikke 50 jaar later kun je zeggen dat die verzuiling echt voorbij is. Verkiezingsuitslagen zijn niet meer te voorspellen en benoemingen van burgemeesters of Kamervoorzitters worden niet meer voorgekookt. Maar restjes van dat verzuilde systeem smeulen nog na. Voor de prestigieuze baan van vicevoorzitter van de Raad van State, de onderkoning van Nederland, is er tegenwoordig een advertentie met profielschets. Uw sollicitatie richt u aan Zijne Majesteit de Koning en op de envelop schrijft u: vertrouwelijk.Maar die procedure is fake. In de kabinetsformatie is afgesproken dat niemand vanuit de coalitie bezwaar zal maken als D66-senator Thom de Graaf zich kandideert. Na tientallen jaren vicevoorzitters uit PvdA en CDA, is het nu tijd voor iemand van een andere partij en de VVD heeft al veel topfuncties, luidt de redenering. Een aantal leden van de Raad van State heeft nu laten lekken dat ze liever Jeroen Dijsselbloem willen, de oud-minister van Financiën van de PvdA. En een aantal Wim van de Donk van het CDA, nu commissaris van de Koning in Brabant.

Toen zeven jaar geleden CDAer Piet Hein Donner vanuit de Trêveszaal de Raad van State in gekatapulteerd werd, vroeg een Kamermeerderheid per motie of het parlement voortaan een rol kon krijgen. Net als de gemeenteraad bij de burgemeester. Minister Kajsa Ollongren moet nu een brief aan de Kamer sturen waarin ze uitlegt waarom die motie nooit is uitgevoerd. Ollongren is van D66, net als De Graaf. En D66 stond destijds enthousiast achter die motie. De minister zal waarschijnlijk verwijzen naar een brief van haar voorganger Liesbeth Spies. Die schreef in 2012 dat een voordrachtsrecht van de Tweede Kamer uitgesloten is, tenzij je de Grondwet wijzigt. En iedereen weet: dat kost vele, vele jaren.Maar: het is onzin. De burgemeester wordt de facto alweer jaren gekozen door de gemeenteraad, terwijl in de Grondwet over de burgemeestersbenoeming precies hetzelfde staat als over de Raad van State: ze worden benoemd bij koninklijk besluit. De Tweede Kamer een rol geven kan dus nu al, die Grondwet is van later zorg. Overigens kan het via de Kamer nog steeds een Thom de Graaf worden, want de coalitie heeft de meerderheid. Maar het is wel zo democratisch.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Further episodes of Jaap Jansen | BNR

Further podcasts by BNR Nieuwsradio

Website of BNR Nieuwsradio